> Беда в том, что этот абзац был свёрстан совершенно отдельно, вне всякого контекста, формулировки - прямые как столбы и однозначные. Если Вы хотите, то напишите информацию об истории почитания, но так, чтобы было понятно, что это о прошлом, а не о сегодняшнем дне.
Беда в том, что в источнике сказано следующее:
"Центром почитания Е. А. является мон-рь Градац, празднование совершается в день памяти св. равноапостольных Константина и Елены (21 мая). Окрестные жители часто именуют мон-рь и его собор «Света Ела». Посвящения храмов Е. А. неизвестны. Свидетельства ее почитания за пределами Сербии отсутствую"
На Древа, стараниями дописывателей, 1) была вычеркнута фраза:
> Посвящения храмов св. Елене Сербской неизвестны. Свидетельства ее почитания за пределами Сербии отсутствуют.
Но, перед этим вставлен неинтересный комментарий:
> Память св. Елены отмечается 30 октября вместе с памятью ее детей, свв. Милутина и Драгутина. Православная энциклопедия указывает, вероятно ошибочно, что празднование совершается в день памяти св. равноапостольных Константина и Елены ( 21 мая). Вероятно, имеет место путаница с памятью прп. Елены Дечанской (+ ок. 1350), отмечаемой в тот день.
Беда, да и только.
Монастырь Градац является "задужбиной" королевы. И вполне понятно, что ее память по месту, в указ. монастыре отмечается/отмечалась в день памяти ее тезоименной святой. Об этом написали не безымянные авторы, а такие как Путятин (http://istina.msu.ru/profile/putatin/) и Турилов (http://inslav.ru/people/turilov-anatoliy-arkadevich), которые указали ссылки на авторитетные источники.
На заметку:
2. Św. Helena Andegaweńska, 30 października
Postać św. Heleny Andegaweńskiej (fr. Hélène d’Anjou, serb. Jelena Anžujska) jest w serbskiej historii Kościoła szczególna. To jedyna święta, o której wiadomo, że miała przeprowadzoną oficjalną ceremonię potwierdzającą świętość i jedna z pierwszych, którą wpisano do cerkiewnego kalendarza. Ustanowienie i rozwój kultu Heleny łączone są z osobą Danila II, arcybiskupa serbskiego (1324-1337), ogłoszonego świętym (19 XII), który napisał indywidualny obszerny żywot władczyni.
Źródła wskazują, że Helena zmarła 8 marca 1314 roku, ale Danilo pisze, iż stało się to 15 lutego [16]. Pochówkowi królowej towarzyszyła oficjalna cerkiewno-dworska uroczystość, w której uczestniczył jej syn, król Milutin, arcybiskup Peci, Sawa III, biskup Danilo i biskup Raszki – Paweł, oraz wysłannicy drugiego z synów Heleny, Dragutina.
Z żywota Danila można odtworzyć początki kultu Heleny – trzy lata po śmierci, w 1317 roku, miała się objawić we śnie jednemu z mnichów monasteru Gradac i polecić, by wyciągnięto jej ciało z grobu i umieszczono na widoku wiernych [17]. Igumen Gradca poinformował o tym zdarzeniu biskupa Raszki, który przybył do monasteru i wraz z całym soborem biskupów dokonał przeniesienia relikwii do przyklasztornej cerkwi, potwierdzając za zgodą Sawy III świętość królowej. Prawdopodobnie właśnie wtedy ustalono też dzień jej pamięci na 30. października.
Mimo wczesnego uznania prawa do świętości i wskazania dnia indywidulnego świę- ta, kult rozwija się powoli. Dzień pamięci to ciągle bardziej święto towarzyszące niż samodzielne, a kult królowej skoncentrowany jest głównie wokół monasteru Gradac. Do dziś nie powstała osobna służba dedykowana Helenie. Podczas poświęconej jej liturgii odczytuje się służbę ku czci św. Milutina, pióra Danila Młodszego (XIV w.), gdzie Helena wspominana jest jako matka dwóch świętych (I stichira na wielkiej wieczerni) i sławiona wraz z synami (VI pieśń, 3 i 4 tropar kanonu i synaksar (żywot krótki, tzw. prologowy); VIII pieśń, 2 tropar kanonu).
Chociaż święto Heleny nosi lokalny charakter, ma na swoim terenie mocno ugruntowaną pozycję, ponieważ uroczystości poświęcone królowej miejscowa społeczność obchodzi również 21 maja, w dzień pamięci cesarza Konstantyna i jego matki, cesarzowej Heleny [18].
Kult Heleny wiąże się też z dość nietypowym dla Cerkwi zdarzeniem, mianowicie w 1999 roku rosyjska hymnografka Tatiana A. Sienina (siostra Kasja), z Cerkwi pozakanonicznej, napisała nieoficjalne oficjum ku czci św. św. Dragutina i Milutina, a także ich matki, św. Heleny. Zrobiła to jednak z pobudek prywatnych, nie dla kultu publicznego [19].
Где [18] = Л. Павловић, Култови лица код Срба и Македонаца. Историјско-етнографска расправа, Смедерево 1965, s. 87, http://books.google.com/books?id=lyocAAAAMAAJ
- Dominika Gapska. "Dni pamięci świętych władczyń w kalendarzu serbskiej Cerkwi prawosławnej" // Latopisy Akademii Supraskiej, red. M. Kulczycka, U. Pawluczuk, Białystok 2013, vol. 4, s. 52-53:
|