Обсуждение статьи "ГРИГОРИЙ БОГОСЛОВ"

Предполагают, что в Карвали могут быть останки св. Григория Назианзина Старшего (отца свт. Григория Богослова). См. Καθηγητοῦ Ἀντωνίου Μάρκου, Άγια Λείψανα ( Ἱστορική καί Θεολογική προσέγγιση), Раздел "Τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου", 5 мая 2009 г.: http://churchsynaxarion.blogspot.com/2009/05/1_05.html

Скопирую фрагмент текста, затрагивающий проблемы идентификации останков Григория Богослова :

Τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου

Χαρακτηριστική εἶναι ἡ περίπτωση τῶν Λειψάνων τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Ὁ ἅγ. Γρηγόριος κοιμήθηκε τό 390 στήν γενέτειρά του Ἀριανζό τῆς Καππαδοκίας, σέ ἡλικία 60 ἐτῶν, καί ἐνταφιάσθηκε ἐκεῖ. Κατά τόν Σωφρόνιο Εὐστρατιάδη, Μητροπ. πρ. Λεοντοπόλεως, τά Λείψανά ἀνακόμισε στήν ΚΠολη ὁ Αὐτοκράτορας Κωνσταντῖνος Ζ' ὁ Πορφυρογέννητος (911 - 959) καί τά κατέθεσε "ἐν τῇ Μεγάλῃ Ἐκκλησίᾳ καί ἐν τῷ Μαρτυρίῳ τῆς ἁγ. Ἀναστασίας, ἐν τοῖς Δομνίνου ἐμβόλοις" ("Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας", 1961, σελ. 74). Κατά τόν Καθηγητή τῆς Πατρολογίας Δημ. Μπαλάνο, τά Λείψανα τοῦ Ἱεροῦ Γρηγορίου κατατέθηκαν στόν Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ("Οἱ Πατέρες καί συγγραφεῖς τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας", 1961, σελ. 74). Ὁ Συμεών Μάγιστρος σημειώνει, ὅτι "ἐπί Κωνσταντίνου τοῦ Πορφυρογεννήτου, κατά τά τελευταῖα πιθανῶς ἔτη τῆς ἀρχῆς αὐτοῦ, εὑρέθησαν πού τῆς ΚΠόλεως ἀποκεκρυμμένα τά Λείψανα Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τούτων τινά μέν ἐν τῷ Ναῷ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἀποθησαύρισε, τινά δέ ἐν τῷ Ναῷ τῆς ἁγ. Ἀναστασίας" (σελ. 755).

Ἡ τελευταία αὐτή μαρτυρία πρέπει νά εἶναι ἀκριβής στό δεύτερο μέρος της, τήν κατάθεση - δηλαδή - μέρους τῶν Λειψάνων στόν Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων (ὅπου ἡ εὐσέβεια τῶν Αὐτοκρατόρων εἷχε καταθέσει τά Λείψανα Ἀποστόλων καί μεγάλων Πατέρων) καί μέρους στόν Ναό τῆς ἁγ. Ἀναστασίας (μέ τόν ὁποῖο ὁ ἅγ. Γρηγόριος συνδέθηκε κατά τήν ἀρχιερατεία του στήν ΚΠολη). Τό πρῶτο μέρος τῆς μαρτυρίας δέν πρέπει νά εἶναι ἀκριβές, διότι εἶναι ἀδύνατο νά βρίσκονταν στήν ΚΠολη τά Λείψανα ἑνός τῶν κορυφαίων Πατέρων καί νά εἶχαν ἀποκρυβεῖ. Ἄλλωστε μετά τήν κατάθεσή τους στόν Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, οἱ Βυζαντινοί τά τιμοῦσαν ἰδιαίτερα μέ πρώτους τούς Αὐτοκράτορες. Ὁ ἴδιος ὁ Πορφυρογέννητος στήν "Ἔκθεση τῆς Βασιλείου Τάξεως" γράφει, ὅτι "εἰσερχόμενοι οἱ Βασιλεῖς ἐν τῷ Ναῷ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, κατά τήν δευτέραν ἡμέραν τοῦ Πάσχα, πρός ἀκρόασιν τῆς Θείας Λειτουργίας, ηὔχοντο καί ἦπτον κηρούς ἐνώπιον τοῦ τάφου τοῦ ἁγ. Γρηγορίου" (Μανουήλ Γεδεών, "Βυζαντινόν Ἑορτολόγιον", 1899, σελ. 64).

Τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου ἔμειναν στούς προειρημένους Ναούς τῆς ΚΠόλεως μέχρι τήν Ἅλωση τοῦ 1204. Τότε, ὅπως καί ἄλλα λείψανα καί κειμήλια τῆς Ὀρθοδοξίας, συλήθηκαν ἀπό τούς Σταυροφόρους τά λείψανά του πού ἦσαν κατατεθημένα στόν Ναό τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καί μεταφέρθηκαν στήν Δύση. Τήν περίοδο ἐκείνη κτίσθηκε στό Βατικανό Παρεκκλήσιο πρός τιμήν τοῦ ἁγ. Γρηγορίου καί ἐκεῖ διαφυλάχθηκαν τά Λείψανά του πού συλήθηκαν ἀπό τήν ΚΠολη μέχρι τήν 27/11/2004, ὁπότε παραδόθηκαν ἀπό τόν Πάπα Ἰωάννη Παῦλο Β' στόν Πατριάρχη ΚΠόλεως Βαρθολομαῖο. Τήν ἴδια περίοδο (1204 - 1222), κατά τήν βασιλεία Θεοδώρου Α' τοῦ Λασκάρεως, τά Λείψανά του πού ἦσαν κατατεθημένα στόν Ναό τῆς ἁγ. Ἀναστασίας, μεταφέρθηκαν γιά ἀσφάλεια στήν Καρβάλη τῆς Ναζιανζοῦ, ἀπό τήν παροικία τῶν Ναζιανζηνῶν ΚΠόλεως.

Ἀπό τό σημεῖο αὐτό ἀρχίζει ἡ δημιουργία τοῦ προβλήματος τῶν Λειψάνων τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου. Τό 1924, κατά τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν Ἑλλάδος καί Τουρκίας, Ἕλληνες πρόσφυγες ἀπό τήν Καρβάλη τῆς Καππαδοκίας, μετέφεραν στήν Ἑλλάδα καί συγκεκριμένα στήν Ν. Καρβάλη Καβάλας, Λείψανα πού ἀποδίδονται στόν ἅγ. Γρηγόριο τόν Θεολόγο καί σήμερα φυλάσσονται στόν ἐκεῖ πρός τιμήν του Ναό (βλ. Μητροπ. Φιλίππων Ἀλεξάνδρου Καντώνη, "Ὁ ἅγ. Γρηγόριος ὁ Ναζιανζηνός"· ἔκδοσις Ἱεροῦ Προσκυνήματος ἁγ. Γρηγορίου Ν. Καρβάλης).

Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά Λείψανα πού ἀποδίδονται στόν ἅγ. Γρηγόριο τόν Θεολόγο, φυλάσσονται στό Ἅγιο Ὄρος (Κάρα του στήν Μονή Βατοπεδίου, δεξιά στή Μονή Γρηγορίου, ἀριστερός πύχης στή Μονή Κουτλουμουσίου, ἀποτμήματα ποδῶν στίς Μονές Χιλανδαρίου καί ἁγ. Παύλου καί ἄλλα ἀποτμήματα στίς Μονές Διονυσίου, Ξενοφῶντος, Σταυρονικήτα καί ἁγ. Παντελεήμονος) καί ἐκτός Ἄθωνος μέρος Κάρας στή Μονή Σλάτινας Ρουμανίας καί ἀποτμήματα στήν Μονή Λειμῶνος Λέσβου καί ἀλλοῦ.

Θά μποροῦσε κανείς νά ὑποθέσει, ὅτι στήν Καρβάλη ἴσως βρίσκονται τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Ναζιανζηνοῦ (Ἐπισκόπου Ναζιανζοῦ, κατά σάρκα πατέρα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου), ὅμως ἡ Κάρα τοῦ ἐν λόγῳ Ἁγίου διασώθηκε στήν Μονή Γρηγορίου καί στά λείψανα τῆς Καρβάλης περιλαμβάνεται καί κάρα. Ἀκόμη, ἡ περίπτωση νά πρόκειται γιά τά Λείψανα τοῦ ἁγ. Γρηγορίου Νύσσης πρέπει νά ἀποκλεισθεῖ, διότι ἡ Κάρα του φυλάσσεται στή Μονή Ἰβήρων, μία παλάμη του στή Μονή Λειμῶνος Λέσβου καί ἀποτμήματά του στίς Μονές Μεγ. Σπηλαίου Καλαβρύτων καί Ντέτσανης Κοσσυφοπεδίου καί στό Ναό ἁγ. Γεωργίου τοῦ Νέου Βουκουρεστίου.

Σύμφωνα μέ μαρτυρία κληρικοῦ τῆς περιοχῆς πρός τόν γράφοντα, στό Προσκύνημα τῆς Καρβάλης φυλάσσονται τμήματα λειψάνων τριῶν διαφορετικῶν προσώπων, κάποια μερικῶς ἄφθορα.

Τήν λύση στό πρόβλημα θά μποροῦσε νά δώσει ὁ ἔλεγχος DNA καί μία πλέον συστηματική μελέτη τῶν πηγῶν.